De Fransen zeggen “Adieu” aan het accent circonflexe. Het zogenaamde “hoedje” verdwijnt vanaf volgend schooljaar. Nu, daar kan je goed- of slechtgemutst van worden. Maar hoe zit dat dan als we een Franse tekst willen vertalen naar het Nederlands? Ik ben geneigd om hier nu ^^ achter te zetten, maar daar ben ik misschien een beetje te oud voor geworden.
Alle Franse accenten op een rij
Welke accenten bestaan er precies in het Frans?
Ik zet ze hier graag even op een rijtje:
- Accent aigu (é): zoals in bébé.
- Accent grave (è): zoals in père.
- Accent circonflexe (ê, û, ô, î, â): zoals in fenêtre, brûler, hôpital, île en lâcher.
Daarnaast heb je natuurlijk nog:
- Tréma (¨) zoals in naïf/naïve.
- C cedille (ç) zoals in garçon.
- Trait d’union (-) zoals in vingt-deux.
- Apostrophe (l’), zoals in l’accent.
Ook het Nederlands heeft enkele woorden ‘geleend’ uit het Frans.
Denk maar aan:
- Comédienne
- Crèche
- Maître d’hôtel
- Reünie
- Façade
- Porte-manteau
- ’t Lijkt erop alsof we heel wat gejat hebben uit het Frans!
Wat verandert er precies in de Franse schoolboeken?
Je kan de nieuwe Franse spelling eigenlijk samenvatten onder de regel:
Waarom moeilijk maken als het ook makkelijk kan?
In 1990 hadden de Hoge Raad voor de Franse Taal en de Académie Française al beslist dat de Franse schrijfwijze een stuk simpeler kan. Maar pas 26 jaar later wordt hier effectief gevolg aan gegeven. Maar liefst 2.400 woorden worden vereenvoudigd.
Toch zijn niet alle Fransen hier even gelukkig mee. De nieuwe spelling veroorzaakt een heuse hetze, want voor de Franse bevolking is spelling niet alleen een afspraak rond de schrijfwijze, maar ook een waar cultuurgoed. En daar maak je niet zomaar komaf mee.
Schrap onnodige letters als je ze toch niet uitspreekt
Sommige Franse woorden krijgen een nieuwe schrijfwijze, als bepaalde letters toch niet echt worden uitgesproken.
Piet Huysentruyt schrapt maar beter zijn “soupe à l’oignon” op de menukaart van Likoké, want voortaan moet er “soupe à l’ognon” gedrukt worden.
Accent circonflexe verdwijnt op de u en de i
“goût” wordt “gout” en “maîtresse” wordt “maitresse”.
Samengestelde woorden mag je met of zonder koppelteken schrijven
In het Frans mag je voortaan net zo goed “weekend” en “portemonnaie” als “week-end” en “porte-monnaie” schrijven.
Samengestelde woorden met “contre”, “extra” of “entre” hoeven niet langer een liggend streepje te krijgen. Praat dus gerust over een “extraterrestre” als je naar E.T. kijkt.
Nieuwe regel rond de meervoudsvorm van samengestelde woorden
Samengestelde woorden krijgen een nieuw meervoud.
“des après-midi” maakt plaats voor “des après-midis”.
Let op voor dubbelzinnigheden!
Hebben de Fransen er met hun pet naar gegooid, toen ze beslisten om het ‘hoedje’ weg te halen boven de “i” en de “u”?
Ik weet het niet.
Maar dit zinnetje kan tot misverstanden leiden:
Je suis sur Bernard il est heureux
(Ik zit op Bernard, hij is gelukkig)
In plaats van:
Je suis sûr Bernard il est heureux
(Ik ben er zeker van dat Bernard gelukkig is)
Het accent circonflexe mag enkel nog gebruikt worden als de vertaling tot dubbelzinnigheid kan leiden. “Mûr” blijft dus naast “mur” bestaan om rijp fruit te kunnen onderscheiden van een muur.
Begin nu niet te blèren hè!
Hoe
vertalen wij nu voortaan een zinnetje zoals:
De maîtresse van onze patron-cuisinier
wou coûte que coûte
een tête-à-tête hebben
met de maître d’hôtel.
Voorlopig schrijven wij nog altijd volgens het Groene Boekje.
Dieu merci!
Maar binnen een 2-tal maanden komt de spellingcommissie van de Taalunie bijeen en wordt het onderwerp ongetwijfeld op de agenda gezet.
Ook in het Frans blijven de 2 spellingen voorlopig naast elkaar bestaan.
