De Lekkere Tekst
 
+Blog

Wat zeggen Vlamingen het liefst: u of jij?

De Lekkere Tekst+ 30 december 2017

Een paar weken geleden ging ik een interview afnemen bij één van mijn lieve buren, want zij hadden ook teksten voor hun website besteld. We hadden het toevallig over het verschil tussen Vlamingen en Nederlanders. Mijn buurvrouw vertelde me dat het haar opviel hoe gemakkelijk Vlamingen kiezen voor de beleefdheidsvorm: u. Enkele dagen later schreef ik teksten voor een Gentse bakkerij in de je-vorm. Even later belde mijn contactpersoon, een lieve Nederlandse dame, me op. Ze vroeg me verbaasd waarom ik niet in de u-vorm had geschreven. Spreken Vlamingen dan niet altijd in de u-vorm? U of jij. Wat is het nu? Ik dacht: ik verklap het even in een blog!

 

Die eeuwige tussentaal

Ik moet het toegeven. Onze Vlaamse taal is een beetje ‘verbasterd’ geraakt, als ik dat zo mag uitdrukken. Hoewel ik, als Vlaamse, probeer om netjes Nederlands te praten tegen mijn kinderen (als taalkundige toch een beetje een belofte smiley), betrap ik mezelf er soms op dat de u-vorm spontaan uit mijn mond komt als ik mijn kinderen iets vraag. “Robbe, doe uw jas aan”. “Berre, trek uw laarzen uit”. En dan heb ik gelukkig nog niet de woorden “frak” (jas) en “botten” (laarzen) uitgesproken cheeky. Gelukkig gebeurt dat niet al te vaak. Maar af en toe: mea culpa!

 

Hoe komt dat nu?

 

Wij, Vlamingen, zijn een soort tussentaal gaan gebruiken: die is noch Vlaams noch Nederlands. Het is iets tussenin geworden. En in de normale spreektaal zijn daar (helaas) oude, archaïsche woorden in gekropen, zoals “gij”, “u” en “uw”.

 

Gij zijt van Gent zeker?

 

Gade gij om boodschappen?

 

Doet uw auto op slot.

 

Vergeet uw sleutels niet!

 

Ge gaat uw trein missen!

 

Enzovoort. Enzovoort.

 

Maar wil dat dan zeggen dat Vlamingen altijd de u-vorm gebruiken?

 

Neen.

 

Hoe zouden we het moeten doen?

In mijn opleiding, Germaanse Talen, werd het er genoeg ingepeperd. Spreek en schrijf gerust in de je-vorm (jij, jouw, jou), wanneer dat gepast is. Met andere woorden: Vlamingen mogen ook “je” en “jij” gebruiken, in een gemoedelijke sfeer. Op school. Bij de bakker. Met vrienden in de kroeg. Bij familie aan tafel. Kortom, in elke situatie waarbij je jezelf kan zijn, in een losse sfeer.

 

Geef jij het zout even door?

 

Was jij deze morgen ook te laat op school?

 

Je mag mij 10 witte pistolets geven en 10 bruine.

 

Ken jij die laatste mop al over Trump?

 

Ja hoor, dat mag.

 

Dat hoort zelfs zo!

 

Alleen doen we het amper.

 

Omdat die tussentaal onbewust een deel van onszelf is geworden.

 

Zonde!

 

Wanneer gebruiken Vlamingen dan wél de u-vorm?

Als we echt beleefd horen te zijn. Of als de situatie iets serieuzer is. Of als er een formele sfeer is.

 

Denk maar aan een gesprekje bij de notaris, waarbij je een akte ondertekent.

 

Of wanneer je een advocaat moet raadplegen.

 

Of bij de koning.

 

Snap je het verschil?

 

Wij Vlamingen kijken op naar onze noorderburen als het over de Nederlandse taal gaat. Helaas zijn we soms te koppig om hun voorbeeld te volgen, hoewel we het zouden moeten doen.

 

Wanneer schrijven we de u dan in hoofdletter?

NOOIT!

 

Al-stu-blieft.

 

Tenzij in het begin van een zin dan wink.

 

Ik kom het helaas nog al te vaak tegen: de u in hoofdletter.

 

Zoals in:

 

Kunt U deze brief onderaan ondertekenen?

 

Gelieve Uw bestelling af te ronden.

 

Mogen wij U iets vragen?

 

Mijn haar komt ervan recht als ik dat lees. Het is zó verouderd. Dat is nog een schrijfwijze van de jaren stillekens. Uit den boze, om het met een archaïsche uitdrukking duidelijk te maken.

 

Grappig hoe sommige Vlamingen nog altijd menen dat dit een éxtra beleefde vorm is.

 

Nope.

 

Not done.

 

Of toch: 1 uitzondering.

 

God mag je nog altijd in de u-vorm aanspreken of -schrijven. Jàààà, zelfs met hoofdletter!

 

Voilà. Hierbij is het misverstand uitgeklaard. Toch nog een nuttige bijdrage geleverd in de laatste blog van het jaar.

 

Mijn nieuwe inktpatronen zijn besteld. Mijn nieuwe doos papier ligt in mijn bureau. Mijn printer is opnieuw geïnstalleerd (want die deed het niet meer). Ik ben klaar voor het nieuwe jaar. Ik kijk ernaar uit om jullie in 2018 weer te laten smullen van mijn teksten en regelmatig een blogartikel op het net te zwieren.

 

Wil jij 2018 ook starten met een tekst die smaakt naar meer? Bestel tijdig, want er is ondertussen al een kleine wachtrij.

 

Ik wens je alvast prettige feesten toe!

 

En u ook, Majesteit laugh.

 

Maak er een creatief, positief jaar van.

 

10

 

9

 

8

 

7

 

6

 

5

 

4

 

3

 

2

 

1

 

Tot volgend jaar, lieve lezer!