‘Knuffelcontact’. Dat is ‘hét Van Dale Woord van het Jaar 2020’ geworden in België. Met maar liefst 53,3% van de stemmen haalde dit woordje met gemak de finish. In Nederland kreeg ‘anderhalvemetersamenleving’ een podiumplaats, met 29,8% van de stemmen. En we weten allemaal maar al te goed wat ze betekenen. Alleen … als je iemand verloren bent, krijgen die woorden plots een wrange nasmaak als je ze uitspreekt. En als je ze hoort, krijg je een acute maagontsteking. Of wil je het liefst zo snel mogelijk weglopen.
Op 1 november 2020 plaatste ik een onschuldig Facebookbericht: een video met het prachtige lied van Miss Montreal. Ze had het nummer van Stef Bos, ook zo’n kanjer, een heel eigen touch gegeven. Wat.Een.Stem. De lyrics gingen door merg en been.
En ik voel me verloren als ik jou moet verliezen
En je mag nog niet sterven want
Ik kan je niet missen.
Bij die woorden moest ik aan mijn mama denken. Ik stuurde haar de video ook meteen door. “Luister eens mam, zo mooi!” Ook zij vond het prachtig. Ze zei nog “Je hoort steeds meer van Miss Montreal, ze wordt steeds bekender.” Blijkbaar wist ze toen meer dan ik. Ik had nog nooit van haar gehoord. Shame on me. Maar ik was wel gelijk fan. Wat een prachtige stem!
Wist ik veel dat ik op de laatste dag van diezelfde maand november 2020 de woorden van Miss Montreal pas écht zou voelen.
Ik zie je voor me met m’n ogen dicht.
Ik kan je voelen met m’n hart op slot.
Ik hoor je praten.
Maar je bent er niet.
Nee, je bent er niet.
30 november. De dag dat mijn moeder uit mijn leven werd weggerukt. Vreselijk. Ik heb al afscheid moeten nemen van mijn grootmoeder, een prachtmens. En ook de dood van mijn hond heeft me vreselijk getekend. Maar dit, dit is toch iets anders. Ik ben goed met woorden. Maar deze pijn kan ik met geen pen omschrijven. Ik wens het niemand toe.
Neen, het was geen dood omwille van corona. Ze had longkanker. Na een lang traject van bestraling en chemo, was ze bezig met immuuntherapie. En op zich leek – raar maar waar – alles onder controle. Bij elke consultatie zei de longspecialist dat de resultaten – gezien de omstandigheden – vrij goed waren. Wat was ze dapper en strijdlustig. Ook al moest ze 100% zuurstof krijgen, in een rolstoel zitten of met de rollator naar het toilet strompelen. Een echte heldin. Een vrouw met ballen.
Daarom kwam haar overlijden toch vrij onverwacht voor mij. Omwille van corona moesten we haar zoveel mogelijk sparen. Want een besmetting met COVID-19 zou zonder twijfel het einde betekenen. Hoe moeilijk het ook was: daarom bezocht ik haar enkel in september. Omdat het zo moest. Wat als de kinderen haar besmetten? Bovendien werden de landsgrenzen maandenlang gesloten. Ze wou ook geen bezoek. Ze had schrik. Maar verdomd. Had ik maar een beetje meer ‘fuck it!’ gedacht. Te weten dat ik de zaterdag voor haar overlijden op het punt stond om in de auto te stappen. Maar ze hield me tegen. Liever geen bezoek. Corona, weet je wel.
Door de wind
Door de regen
Dwars door alles heen
Door de storm
Al zit alles me tegen
Door jou ben ik nooit alleen
Hoewel het voor mijn moeder steeds lastiger werd, stond ze altijd voor me klaar. Ik maar zeuren over mijn kinderen met ADHD. Of over moeilijke deadlines. Op één of andere manier stuurde ze me altijd een WhatsApp’je met de juiste woorden. De woorden die ik op dat moment nodig had. Die ik moest lezen om me weer beter te voelen. Of om weer moed te krijgen.
Nu laat ik het chatvenster open staan. Zo lijkt het alsof we nog altijd berichtjes sturen naar elkaar. Mijn jongste zoon, Berre zag het ook. “Stuurt oma nog berichtjes vanuit de hemel?” Neen jongen, dat kan niet. “Heeft ze haar gsm dan niet meer bij?” Was dat maar waar. “Dat moeten ze nog bedenken, lieverd, dan zouden heel wat mensen zich beter voelen.”
Ik voel je naast me als ik ’s nachts op straat wil vergeten
Wat in mijn ogen staat geschreven.
Je moest eens weten
En ik wil me verliezen in de roes van een winnaar.
En ik zou willen schreeuwen maar ik kan alleen zingen.
In mijn geval is dat niet zingen, maar schrijven.
Mama was mijn grootste fan. Als ze mijn teksten las, werd ze altijd enthousiast.
Iemand verliezen is één ding. Maar alleen staan in je verdriet maakt het nog erger. Letterlijk dan. Daar had ik het persoonlijk heel moeilijk mee. Je doet je verhaal bij de bakker, bij de apotheker, … En daar staan ze dan. Met plastic handschoentjes aan. Een mondkapje (of mondmasker) op. Achter het plexiglas. Stilte.
En je wandelt weer naar buiten. Want ja, een troostende knuffel is er helaas niet bij. Iedereen denkt aan zichzelf. ‘Wat als ik plots besmet word met dat vreselijke virus?’ En je denkt ‘Waarom vertel ik het überhaupt nog? Wat maakt het uit?’ En meteen kan ik niets anders dan denken ‘Fuck die corona, als iemand bij mij staat te huilen, pak ik hem of haar eens goed vast, daar zal COVID-19 niets aan kunnen veranderen.’
Ook op de begrafenis zelf kreeg het woord ‘anderhalvemetersamenleving’ meer dan ooit betekenis. Alle stoelen ver van elkaar. Er mochten maar 15 mensen komen. Een troostend woord? Jawel. Maar dan op afstand. Want ja, wie heeft er nu nood aan een schouder in coronatijd?
Ik.
En ongetwijfeld alle andere mensen die een dierbare hebben verloren in coronatijd.
Die afstandelijkheid. Die zelfbescherming. Afschuwelijk gewoon.
Stany Crets zei ongeveer hetzelfde: “Het is als een wonde die niet heelt. Er blijft etter in. Je legt er gewoon een pleister op.”
Dàt dus.
Afscheid nemen doet altijd pijn. Maar afscheid nemen in 2020 was ongetwijfeld extra pijnlijk.
Knuffelcontact.
Welk knuffelcontact?
In tijden van verdriet leer je ook je naasten kennen. Ja, er zijn lompe en respectloze mensen die starten met de woorden ‘Gecondoleerd, maar …’ en enkel aan zichzelf denken. Mensen die NU NU NU een tekst moeten hebben. Mag ik 3 dagen rouwen aub? Het is mijn moeder!
Er waren ook mensen die schitterden in afwezighed. Mensen die anders voor het minste berichtjes sturen, maar nu ijzingwekkend stil bleven. Kost het dan zoveel moeite om eens te vragen hoe het gaat? Hoe je je voelt? Of het een beetje lukt? Of als het kan, een beetje hulp zelfs?
Gelukkig waren er ook een paar mensen die wisten wat verlies in coronatijd betekent of het zich althans konden voorstellen.
En weet je. Dat waren mijn klanten.
De mensen die teksten bestellen bij mijn SEO-bedrijf.
Vandaar de titel: “A big shout out …” Deze vreselijke tijd heeft me ook iets positiefs geleerd.
Wat heb ik schatten van klanten! Sommigen stuurden een persoonlijk berichtje, een e-mail met warme woorden die me raakten. Er waren er zelfs die een kaartje hadden gestuurd met de cover “een dikke knuffel voor jou” en een persoonlijke tekst erop. Wat een lief gebaar! Daar is mijn knuffelcontact inderdaad! Al is het een virtuele. Maar oh zo belangrijk. Zeker nu. Het zijn trouwens die kaarten die op mijn dressoir zijn blijven staan. Kerstkaartjes kon ik nog niet zetten, die bleven in een lade. Dat ging nog even niet.
Aan al die mensen die er voor me waren: hetzij via WhatsApp, een e-mail, bericht op Messenger of LinkedIn … Een warme ‘dankjewel’. Je hebt geen idee hoeveel impact je hebt gemaakt. Het maakt jou als klant, en vooral als persoon, nét iets specialer dan de grote afstandelijke massa.
Een dikke merci, om het op z’n Vlaams te zeggen.
Oh ja. Het liedje ‘Door de wind’ van Miss Montreal hebben we uiteraard op de begrafenis op 4 december 2020 laten spelen. Net zoals ‘Leef!’ van André Hazes jr. Hààr zanger.
En wat ‘Hét Woord van het Jaar 2020’ betreft. Wat heb ik een bloedhekel aan dat woord. Zowel de Vlaamse als de Nederlandse. Dan vond ik eerdere winnaars als ‘treitervlogger’, ‘dagobertducktaks’, ‘selfie’ en ‘swaffelen’ toch betere winnaars.
Madeleine (Mady) Spéguel
°28/01/1947 – +30/11/2020
Mijn heldin